Yari is een snoezige Shi Tzu van 4 jaar oud, die altijd even vrolijk bij ons binnenwandelt als hij een afspraak heeft. Reeds enkele keren moesten bij Yari de anaalklieren leeggemaakt worden omdat die te vol zaten. Het probleem is dat Yari weinig tekenen vertoont van gevulde kliertjes. Dus voor zijn baasje is het moeilijk te weten wanneer ze te vol zijn.
Deze zomer merkte de eigenaar wel al vrij snel dat er iets goed mis was wanneer Yari op een ochtend niet uit zijn mandje kwam. Hij voelde zich duidelijk niet goed en likte heel vaak aan zijn poep.

Elke hond heeft 2 anaalklieren die zich aan weerskanten van de anus bevinden. Het zijn eigenlijk plooien van de huid tussen de inwendige en uitwendige sluitspier van de anus. Hun afvoerweg mondt uit ter hoogte van deze sluitspier. De klieren bevinden zich op 4 en 8u als we de anus vergelijken met een klok. Gezonde anaalklieren zijn ongeveer een erwt groot en niet voelbaar. Bij overvulling zijn ze echter goed te voelen onder de huid.

Anaalklieren produceren een onaangenaam ruikend, geel-grijs secreet dat wordt toegevoegd aan de ontlasting. Dit is een manier van communicatie tussen honden onderling en de geur wordt ook gebruikt voor het markeren van het territorium. Ook als de hond heel bang of gestresseerd is, worden vaak de anaalklieren leeggeduwd.

Normaal worden de anaalklieren geledigd door druk bij de ontlasting. De meeste problemen ontstaan dan ook wanneer de stoelgang te zacht of net te hard is.
Bij te zachte stoelgang is er onvoldoende druk om het anaalvocht mee naar buiten te persen. Bij te harde stoelgang daarentegen is de druk zo groot dat de anus verkrampt, waardoor de afvoerwegen van de anaalklieren worden afgesloten.
Maar deze smalle afvoerkanalen kunnen ook verstopt raken bijvoorbeeld bij indikken van het anaalkliervocht of bij aanwezigheid van ontstekingsmateriaal.
In de praktijk zien we hierdoor veel meer problemen bij kleinere rassen, zoals Yari, omdat de afvoerkanalen reeds vrij smal zijn en dus nog sneller verstopt geraken.

Bij overvulling van de anaalklieren zien we typisch dat de hond met zijn poep over de grond gaat schuren in een poging van de jeuk af te raken (= sleetje rijden).
De dieren gaan meestal ook veelvuldig likken aan de anus en bijten ter hoogte van de staartbasis, soms tot bloedens toe.
Indien een abces aanwezig is ter hoogte van een anaalklier, kan een fistelopening worden waargenomen naast de anus waaruit etter en/of bloed komt. Dit is zeer pijnlijk en meestal vertoont het dier dan ook algemene ziektesymptomen zoals koorts, lusteloosheid en slechte eetlust.

Dit was dus ook het probleem bij Yari. Hij voelde zich slecht omdat hij echt veel pijn had.
Op onderzoek was duidelijk dat de huid naast zijn rechter anaalklier rood en gezwollen stond met al een duidelijke fistelopening waar bloed en etter uitkwam. De wonde was vrij groot. Door de pijn zat Yari heel veel te likken aan zijn poep, waardoor het abces opengebarsten was.

Bij een “gewone” overvulling van de anaalklieren volstaat het de klieren leeg te duwen. Dit wordt best uitgevoerd door uw dierenarts.
Bij het leegduwen wordt de staart opgetild en kan men 2 “bobbeltjes” voelen aan weerszijden van de anus. De vingers worden aan beide kanten van de anus gelegd en men drukt met duim en wijsvinger de klieren leeg. Na afloop wordt de achterhand best gereinigd met een vochtig doekje.
Soms kunnen de klieren niet worden leeggemaakt op deze manier en dient men ze rectaal te ledigen

Indien de problemen snel opnieuw optreden, kan een aangepaste voeding of een voedingssupplement soms beterschap bieden.
Voeding met extra vezels en minder eiwitten zorgt ervoor dat de stoelgang harder wordt en dat op die manier de anaalklieren beter kunnen worden geledigd bij de ontlasting. Hierdoor moeten de anaalklieren minder vaak manueel geledigd worden.

Indien bij het leegmaken van de klieren blijkt dat het secreet een abnormale groene/gele kleur en abnormale geur heeft, soms ook vermengd met bloed, gaat het om een ontsteking en dient een antibioticumkuur te worden opgestart.

Als niet tijdig wordt ingegrepen, kan een abces ontstaan, vaak met een fistelgang naar buiten toe waaruit vuil (etter en bloed) loopt. Dit is een zeer pijnlijke aandoening voor de hond.
Bij Yari was er een vrij goot opengebarsten abces, dus dit moest onder verdoving verder behandeld worden. Hierbij wordt dan een klein buisje in de ingang van de anaalklieren ingebracht. Via dit buisje wordt eerst met een ontsmettende zeep grondig gespoeld. Daarna wordt ook nog een lokale antibioticumzalf in de anaalklier gespoten.

Indien herhaaldelijk fistels optreden, kan een operatie overwogen worden. Hierbij worden de anaalklieren chirurgisch verwijderd. Het betreft echter een delicate operatie met als meest voorkomende complicatie het optreden van incontinentie (niet meer kunnen ophouden van de stoelgang). Deze ingreep wordt dus enkel overwogen bij honden met herhaaldelijke ernstige klachten.

Bij Yari is het gelukkig vrij goed verlopen, mits een lange kuur medicatie.
Intussen is hij al op controle langsgekomen en is hij alweer zijn vrolijke zelve.
Wij zullen Yari wel enkele keren per jaar moeten blijven opvolgen om de anaalklieren de controleren, maar op die manier kunnen we hem besparen van dit pijnlijk probleem.