Teken zijn kleine parasieten die behoren tot de spinachtigen.
Ze komen vooral voor in bosrijke gebieden en zijn actief bij een omgevingstemperatuur boven 2 graden celsius; de piek ligt tussen mei en september. Teken klimmen in grashalmen of struiken en hechten zich vast tot een geschikt dier voorbijkomt. Ze kunnen maanden tot jaren overleven buiten de gastheer. Teken zijn voornamelijk actief in vochtige klimaatomstandigheden (voorjaar en herfst). In de winter verkeren ze in een ruststadium.
Teken kunnen verschillende ziekten overbrengen en ze zijn na de steekmuggen de belangrijkste verspreiders van ziekteverwekkers.

De meest voorkomende teken in België zijn Ixodes ricinus en Ixodes hexagonus. Deze teken zijn weinig diersoortspecifiek, wat betekent dat ze niet zo kieskeurig zijn in het uitkiezen van hun ‘prooi’. Ze parasiteren naast wilde diersoorten (egels, eekhoorn, …) ook alle huisdieren en de mens.

Teken kunnen over het gehele lichaam voorkomen, maar worden vooral gezien op de kop, de oren en in de lichaamsplooien van hond en kat.
Teken kunnen met het blote oog waargenomen worden.
Volwassen teken hebben acht poten en hebben een ronde tot ovale vorm. Ze hebben vaak onopvallende kleuren als bruin of zwart. Een niet-volgezogen teek is slechts enkele milimeters groot, terwijl een volgezogen teek wel één centimeter kan zijn en bolrond van vorm. De kop van de teek heeft een zuigsnuit die de huid van de gastheer kan doorboren om bloed te zuigen. In het speeksel van de teek zit een verdovende stof zodat de beet niet gevoeld wordt en het speeksel bevat een stollingsremmer zodat het bloed geen stolsels vormt.

De tekenbeet kan huidirritatie, jeuk en huidontstekingen veroorzaken. Pas wanneer een mens of dier zeer veel teken heeft, zal bloedarmoede kunnen ontstaan. Dit wordt bij onze gezelschapsdieren zelden gezien, maar bij wilde dieren als egels, reeën en wilde zwijnen veel vaker.

Een veel groter probleem van een tekenbeet is de kans op een ziekte die over gedragen wordt via het speeksel van de teek. De belangrijkste daarvan is de ziekte van Lyme, veroorzaakt door de bacterie Borrelia burgdorferi.(zie verder)

In Zuid-Europese landen zijn teken aanwezig (Dermacentor reticulatus en Rhipicephalus sanguineus) die ziekten, zoals babesiose (veroorzaakt door Babesia Canis) en ehrlichiose (veroorzaakt door Ehrlichia Canis), kunnen overbrengen. De teken kunnen worden meegenomen via honden die worden meegebracht van vakantie.
Buitenshuis is het Belgische klimaat te ongunstig voor deze teek, hoewel onlangs enkele honden met babesiose zijn gevonden in Belgie zonder dat deze dieren in het buitenland waren geweest.
Bij enkele dieren werden inderdaad de Zuid-Europese teken gevonden wat erop wijst dat deze zich mogelijk hier in leven kunnen houden.

De ziekte van Lyme is een ziekte die veroorzaakt wordt door de bacterie Borrelia burgdorferi. Deze bacterie wordt overgedragen door teken. De ziekte komt voor bij de mens en bij verschillende huisdieren zoals honden en katten. De overdracht gebeurt door de beet van een geïnfecteerde teek. De belangrijkste dragers zijn Ixodes teken. In Europa zou ongeveer 10% van de teken besmet zijn met Borrelia burgdorferi. De bacteriën verblijven in het darmstelsel van de geïnfecteerde teken. Wanneer de teek zich begint te voeden dringen na enkele uren de bacteriën in de speekselklieren van de teek en worden ze tijdens het voeden via het speeksel in de gastheer binnen gebracht. Infectie van de gastheer gebeurt enkel na 36 tot 48u voeden van de teek. De kans op het ontstaan van de Ziekte van Lyme na een tekenbeet ligt tussen de 1 en 3%.
SYMPTOMEN

Bij de mens: Eerste fase treedt op vanaf 3 dagen tot 1 maand na de tekenbeet en gaat gepaard met een rode verdikte huidplek op de plaats van de tekenbeet. Typisch is dat deze rode plek zich als een kring uitbreidt. Soms gaat dit samen met koorts, hoofdpijn of spierpijn. Een tweede fase ontwikkelt zich enkele weken tot maanden later, waarbij vooral neurologische problemen en hartaandoeningen voorkomen. De derde fase ontwikkelt zich na 3 tot 5 maanden of zelfs jaren later. Hierbij ontstaan gewrichtsontstekingen die slepend worden en lijken op reuma.

Bij de hond: Sloomheid, koorts, stijfheid, manken, pijn, neurologische afwijkingen en hartproblemen. Niet vaak de typische huidletsels zoals bij de mens.
Bij de kat: Hier komt de ziekte van Lyme minder voor en is het verloop minder ernstig. Een verklaring hiervoor is misschien het poetsgedrag van de kat, dat kan ervoor kan zorgen dat de teken minder lang vastgehecht blijven.